ధ్యాన్ చంద్ (Dyan Chand)

జననం :29 ఆగష్టు 1905

మరణం: డిసెంబరు 3, 1979

ధ్యాన్ చంద్ గా అందరికీ తెలిసిన మేజర్ ధ్యాన్ 'చంద్' సింగ్ , ఒక భారత హాకీ క్రీడాకారుడు, ఎప్పటికీ అతనే గొప్ప క్రీడాకారుడుగా కీర్తించబడినాడు. సెంటర్-ఫార్వార్డ్ లో, ఒక దిగ్గజం అయిన అతను తన గోల్ స్కోరింగ్ విన్యాసాలతో, మొదట ఆటగానిగా తర్వాత కెప్టెన్ గా గుర్తించబడినాడు. చంద్ మూడు ఒలంపిక్ బంగారు పతకాలు (1928 ఆంస్టర్ డాం, 1932 లాస్ ఏంజెల్స్, 1936 బెర్లిన్) మరియు 1956లో పద్మ భూషణ్ పురస్కారంతో {భారతీయ అత్యున్నత పౌర పురస్కారాలలో మూడవది} సత్కరించబడ్డాడు. అతడు సహ ఆటగాడైన రూప్ సింగ్ యొక్క అన్న.

బాల్య జీవితం

ధ్యాన్ చంద్ సింగ్ ఆగష్టు 29, 1905లో ఉత్తర్ ప్రదేశ్ లోని ప్రయాగ్, అలహాబాద్ లో రాజపుత్ హిందూ[4] కుటుంబంలో జన్మించాడు. అతని తండ్రి సామేశ్వర్ దత్ సింగ్ భారతీయ సైన్యంలో ఉన్నారు మరియు అతను సైన్యంలో ఉన్నప్పుడు హాకీ ఆడేవాడు. చంద్ కి ఇద్దరు సోదరులు - మూల్ సింగ్, మరియు రూప్ సింగ్ . అతని తండ్రి యొక్క వృత్తి పరమైన బదిలీల వలన వారి కుటుంబం వివిధ నగరాలకు మారవలసి వచ్చింది మరియు దాని వల్ల సింగ్ సరిగా చదవలేకపోయాడు. ఆరవ తరగతి తరువాత అతను తన చదువుకు స్వస్తి చెప్పాడు. చివరికి వారి కుటుంబం ఝాన్సీలో స్థిరపడింది. మిలటరీలో పనిచేస్తున్నప్పుడు సింగ్ తండ్రి, ఇంటి కొరకు ఒక చిన్న స్థలాన్ని పొందాడు.

చదువుకొనే రోజుల నుండి ధ్యాన్ చంద్ కి హాకీ ఆడటం అంటే ఇష్టం మరియు ఝాన్సీలోని హీరోస్ క్లబ్ లో అతను ఒక చురుకైన సభ్యుడు. ఆ రోజులలో భారతదేశంలో ఉన్న ప్రముఖ హాకీ క్లబ్ లలో ఇది కూడా ఒకటి. జట్టు సభ్యులందరూ చక్కగా ఆడి ఎన్నో జాతీయ టోర్నమెంట్స్ లో విజయం సాధించారు.

అతను కుస్తీ పోటీలను ఇష్టపడినప్పటికీ, యువ ధ్యాన్ కి క్రీడలపై ఎక్కువ మక్కువ లేదు. సైన్యంలో చేరక ముందు విలువైన హాకీ ఆటను ఆడినట్టుగా గుర్తులేదని అతను చెప్పాడు. అయితే, ఝాన్సీలోని తన స్నేహితులతో అప్పుడప్పుడు సాధారణ ఆటను ఆడినట్లు చెప్పాడు.

1922లో తన 16వ ఏట చంద్ భారత సైన్యంలో చేరాడు. సుబేదార్-మేజర్ బాలే తివారి అతని క్రీడా నైపుణ్యాలను గమనించాడు. ఆటపై లోతైన అవగాహన కలిగిన తివారి చంద్ యొక్క ప్రతిభను గుర్తించాడు. ఆయన, అతనికి సలహాదారుగా మారి, అతని క్రీడా జీవితానికి పునాది వేశాడు.

వృత్తి

ప్రారంభ వృత్తి జీవితం

1922 మరియు 1926ల మధ్య చంద్ ప్రత్యేకించి సైన్యపు హాకీ పోటీలలో మరియు సైనికదళ క్రీడలు ఆడాడు. తుదకు చంద్ న్యూజిలాండ్ టూర్ కి వెళ్ళీ, భారత సైన్య హాకీ జట్టుకు ఎంపిక కాబడినాడు. ఆ జట్టు 18 మ్యాచ్ లలో నెగ్గి రెండింటిని డ్రా చేసి, ఒకటి మాత్రమే ఓడిపోయి, ప్రేక్షకుల ప్రశంసలను పొందింది. తరువాత న్యూజిలాండ్ జట్టుతో జరిగిన రెండు టెస్ట్ మ్యాచ్ లలో మొదటి దానిలో నెగ్గి, రెండవది కొంచెంలో ఓడిపోయింది. భారత్ తిరిగి వచ్చిన వెంటనే చంద్ లాన్స్ నాయిక్ గా పదోన్నతి పొందాడు.

ఒలంపిక్ క్రీడలలో హాకీని తిరిగి చేర్చటానికి జరిగిన సంప్రదింపులు విజయవంతమైన తరువాత నూతనంగా ఏర్పడిన భారత హాకీ సమాఖ్య (IHF) 1928 ఆమ్స్టర్ డాం ఒలంపిక్స్ కు అందుబాటులో ఉన్న అత్యుత్తమ హాకీ జట్టు కొరకు ప్రయత్నాలు ప్రారంభించింది. 1925లో భారత జాతీయ ఫీల్డ్ హాకీ జట్టును ఎంపిక చేయుట కొరకు అంతర్ రాష్ట్ర పోటీలను నిర్వహించారు. ప్రారంభ జాతీయ పోటీలలో 5 జట్లు పాల్గొనాయి - యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ (UP), పంజాబ్, బెంగాల్, రాజ్ పుటానా మరియు సెంట్రల్ ప్రావిన్సెస్. చంద్ యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ జట్టుకు ఆడటానికి సైన్యం యొక్క అనుమతి పొందాడు.

ఫిబ్రవరి 14, 1928న జరిగిన తన మొదటి మ్యాచ్ లో UP పంజాబ్ తో 3-3 తో డ్రా చేసుకుంది. సైన్యంలో కాకుండా చంద్ ఆడిన మొట్టమొదటి మ్యాచ్ ఇది. తరువాత జరిగిన పోటిలలో UP మూడు సార్లు విజయం సాధించి, ఫైనల్ కి చేరింది. తుదకు రాజ పుటానాతో జరిగిన ఫైనల్ మ్యాచ్ లో UP విజయం సాధించింది. అందులో చంద్ ఒక గోల్ సాధించాడు. కోల్కత్తా లోని ది స్టేట్స్ మాన్ ప్రకారం,

టోర్నమెంట్ లో పాల్గొనిన 5 జట్లలో కెల్లా ది యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ జట్టు చాల మెచ్చుకోదగినది. వారు ఈ విజయానికి పూర్తిగా అర్హులే. నిజానికి మొదటి 7 నిమిషాలలో రెండు గోల్స్ సాధించినప్పుడే, UP విజయం ఖరారైంది.

అన్ని మ్యాచ్ లలో ముందంజలో ఉన్న UP జట్టు సున్నితమైన, ఖచ్చితమైన కదలికలు ప్రదర్శించి, ఆ టోర్నమెంట్ మొత్తంలో ప్రధాన భూమిక నిర్వహించింది. సెంటర్-ఫార్వర్డ్ లో ధ్యాన్ చంద్, మరియు ఇన్ సైడ్-రైట్ లో మార్తిన్స్ , ప్రత్యేకంగా వారిద్దరి మధ్య కుదిరిన సరియైన సర్దుబాటు, వారిని సంతోషానికి గురి చేసింది. ధ్యాన్ చంద్ తన తెలివైన హాకీ కర్ర నిపుణతతో అందరినీ బాగా ఆకర్షించాడు. పరుగులో దుసుకొనిపోయే అతని శక్తి, ఖచ్చితమైన పాస్ లు ఖచ్చితంగా అతను ఒలంపిక్ జట్టులోనికి ఎంపిక కాబడతాడు అనే నమ్మకాన్ని కలిగించాయి.

ఆట ప్రారంభంలోనే ధ్యాన్ చంద్ మరల తన అత్యుత్తమ ఆట ప్రదర్శిస్తున్నాడని అర్ధమైంది. మార్తిన్స్ తో కుడివైపుకు బంతిని అందించే తీరు తిరిగి మార్తిన్స్ అతనికి అందించే మంచి పాస్ లు దీనిని రుజువు చేస్తున్నాయి. మెరుపు వేగంతో ధ్యాన్ చంద్ గోల్ సాధించాడు. ఆ బంతి, ప్రత్యర్ధి ఆటగాని బ్యాటుకు తగిలి, నెట్ లోపల పడటంతో, గోల్ కీపర్ కాలీకి అవకాశం చిక్కలేదు. 3 నిమిషాల లోపే చేసిన ఈ గోల్ ను, UP ని సమర్ధించే ఆశావహ ప్రేక్షకులు ముందుగానే ఊహించారు. విరామ సమయానికి UP 3-0 ఆధిక్యంలో ఉంది.

రాజ పుటానా జట్టు గోల్ కొరకు తమ చివరి బొట్టువరకు ప్రయత్నించింది. ఒకటి కంటే ఎక్కువ సార్లు తృటిలో గోల్స్ తప్పిపోయినప్పటికీ, వారి అత్యుత్తమ ఆటను బట్టి ప్రదర్శక పోటిలో విజయానికి వారే అర్హులు. UP 3 - రాజ పుటానా 1.

ఈ టోర్నమెంట్ విజయవంతమైన ఉత్సాహంతో, దీనిని ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకొకసారి నిర్వహించాలని నిశ్చయించారు. వివిధ ఆశావహుల మధ్య మరొక రెండు పరీక్షా పోటిల తర్వాత, ఒలంపిక్ జట్టును (సెంటర్-ఫార్వర్డ్ గా చంద్ తో కలిపి) ప్రకటించి, బొంబాయిలో సమావేశపరిచారు. సెంటర్-హాఫ్ ఆడే బ్రూమ్ ఎరిక్ పిన్నిగర్ ను కెప్టెన్ గా ఎన్నుకున్నారు. బొంబాయి, మద్రాస్ మరియు బర్మా ప్రావిన్సెస్ లు తమ విన్నపాన్ని పెడచెవిన పెట్టడంతో IHF ప్రారంభంలో నిధుల కొరత ఎదుర్కొన్నది, చివరికి సరిపోయినంత ద్రవ్యాన్ని కొంచెంకొంచెంగా కూడబెట్టుకోగలిగింది. ఆ ఒలంపిక్ జట్టు బొంబాయి XI తో ఒక మ్యాచ్ ఆడి, సింగ్ జట్టుకు రెండు గోల్స్ చేసినప్పటికీ, ఆశ్చర్యకరంగా 3-2 తేడాతో ఓడిపోయింది. ఆర్భాటాలు లేకుండా వీడ్కోలు తీసుకుని, ఆ జట్టు ఫొల్క్ స్టోన్ ఫెస్టివల్ సందర్భంగా జరిగే పోటీలలో స్థానిక జట్లతో 11 మ్యాచ్ లు ఆడటానికి మార్చి 10న ప్రయాణమై, అన్ని పోటీలలో విజయం సాధించింది. తుదకు ఈ జట్టు చిన్న దేశాల టూర్ లో భాగంగా ఏప్రిల్ 24న ఎంబార్క్ నుండి ఆమ్స్టర్ డాంకి చేరింది. స్థానిక డచ్, జర్మన్ మరియు బెల్జియం జట్లతో ఆడిన అన్ని ప్రీ-ఒలంపిక్ మ్యాచ్ లలో భారత జట్టు ఎక్కువ తేడాతో విజయం సాధించింది.

1928 ఆమ్స్టర్ డాం వేసవి ఒలంపిక్స్

1928 ఆమ్స్టర్ డాం వేసవి ఒలంపిక్స్ లో భారత జట్టు ఆస్ట్రియా, బెల్జియం, డెన్మార్క్ మరియు స్విట్జర్లాండ్ లతో పాటు టేబుల్ A విభాగం నందు ఉంచబడింది. మే 17న భారత హాకీ జట్టు మొదటిసారి ఒలంపిక్ క్రీడలలో ఆస్ట్రియా పై 6-0, తో విజయం సాధించింది. దీనిలో చంద్ 3 గోల్స్ సాధించాడు. తరువాత రోజు భారత జట్టు బెల్జియంఫై 9-0 తో విజయంసాధించింది. అయితే చంద్ ఒక గోల్ మాత్రమే చేశాడు. మే 20న డెన్మార్క్, ఇండియాతో 5-0 తో ఓడిపోయింది. దీనిలో చంద్ 3 గోల్స్ చేశాడు. రెండు రోజుల తరువాత 6-0 తో స్విట్జర్లాండ్ ను భారత్ ఓడించిన సెమీ-ఫైనల్ మ్యాచ్ లో అతను 4 గోల్స్ చేశాడు.

మే 26న జరిగిన ఫైనల్ మ్యాచ్ లో భారత జట్టు ఆతిధ్య జట్టు నెదర్లాండ్స్ తో తలపడింది. భారత జట్టులోని ప్రముఖ ఆటగాళ్ళు ఫిరోజ్ ఖాన్, అలీ షౌకట్ మరియు ఖేర్ సింగ్ లు జబ్బుపడిన వారి జాబితాలో చేరారు మరియు చంద్ అనారోగ్యానికి గురి అయ్యాడు. అయినప్పటికీ, బలహీనమైన జట్టుతోనే భారత జట్టు ఆతిధ్య జట్టును 3-0 (సింగ్ 2 గోల్స్ చేశాడు) తో ఓడించగలిగింది. తద్వారా భారత జట్టు దేశానికి మొట్ట మొదటి ఒలంపిక్ గోల్డ్ మెడల్ సాధించిపెట్టింది. కీపర్ రిచర్డ్ అలెన్ ఒక గోల్ కూడా ప్రత్యర్ధులకు ఇవ్వకుండా అరుదైన రికార్డు నెలకొల్పాడు. 5 మ్యాచ్ లలో 14 గోల్స్ చేసి, భారీ తేడాతో చంద్ టోర్నమెంట్ లో ఎక్కువ గోల్స్ సాధించినవాడిగా నిలిచాడు. భారత్ యొక్క ఈ విజయాన్ని గురించి చెబుతూ ఒక వార్తాపత్రిక ఇలా అంది,

ఇది హాకీ ఆట కానే కాదు, ఇది ఒక మాయ. నిజానికి ధ్యాన్ చంద్ ఒక హాకీ మాంత్రికుడు.

భారత్ తిరిగి వచ్చినప్పుడు జట్టు వేలాది మంది ప్రజలతో బొంబాయి ఓడరేవు వద్ద స్వాగతింపబడింది.

1932 లాస్ ఏంజెల్స్ వేసవి ఒలంపిక్స్ మరియు పర్యటనలు

చంద్ ఈశాన్య ఫ్రాంటియర్ ప్రావిన్సెస్ (ప్రస్తుతం పాకిస్థాన్ లో ఉంది)లోని వజిరిస్థాన్ లో తన కొత్త 2/14 పంజాబ్ రెజిమెంట్ నందు నియమింపబడిన తర్వాత, IHF తో సంబంధాన్ని తెగతెంపులు చేసుకున్నాడు. ప్రస్తుతం అది సైన్యేతరులచే నిర్వహింపబడుతున్నది. కొత్త ఒలంపిక్ జట్టును ఎంపిక చేయుటకు ఇంటర్-ప్రొవిన్షియల్ టోర్నమెంట్ నిర్వహించబడింది. ఆ పోటీలో పాల్గొనుటకు సింగ్ కు అనుమతి ఇవ్వమని ఆర్మీ స్పోర్ట్స్ కంట్రోల్ బోర్డు ను IHF కోరింది. కానీ అతని దళము దానిని తిరస్కరించింది. ఏ విధమైన లాంచనములు లేకుండానే తను ఒలంపిక్ జట్టుకు IHF చే ఎంపికకాబడినట్లు చంద్ సమాచారం అందుకున్నాడు. అయితే, పంజాబ్ గెలిచిన ఇంటర్-ప్రొవిన్షియల్ టోర్నమెంట్ లో మిగిలిన తన సహచరులు పాల్గొని తమ నైపుణ్యాలను నిరూపించుకోవలసి వచ్చింది. పంజాబ్ నుంచి 7గురు ఒలంపిక్ జట్టుకు ఎంపికకాబడినారు. చంద్ కాకుండా, బ్రూమ్ ఎరిక్ పిన్నిగర్, లెస్లీ హామండ్ మరియు రిచర్డ్ అలెన్ లు 1928 ఒలంపిక్ జట్టు లోని తమ స్థానాలు కాపాడుకొన్న ఇతర ఆటగాళ్ళు. లెఫ్ట్-ఇన్ గా చంద్ సోదరుడు రూప్ సింగ్ కూడా జట్టు లోనికి తీసుకోబడ్డాడు. లాల్ షా బుఖారి జట్టు నాయకునిగా నియమింపబడ్డాడు.

కొలంబోకి వెళ్ళబోయే ముందు ఒలంపిక్ జట్టు భారత్ లో సన్నాహక మ్యాచ్ లు ఆడింది. సిలోన్ లో జరిగిన రెండు మ్యాచ్ లలో ఒలంపిక్ జట్టు, ఆల్ సిలోన్ XI జట్టు ఫై 20-0, 10-0 తో విజయం సాధించింది. మొదటి మ్యాచ్ గురించి ఒక వార్తాపత్రిక రాస్తూ, "ఖచ్చితత్వం అనేది మహా చెడ్డది, అది దేవుని కూడా కదిలిస్తుంది. అయితే, వాయుదేవుడు అత్యంత తెలివైన భారత ఆటగాళ్ళను మెచ్చుకోవటం ద్వారా ఇది అప్పుడప్పుడు తప్పనిపించవచ్చు. వాన మబ్బులు కూడా వాన కురవటానికి నిరాకరించాయి మరియు అవి నీలి మేఘాల వలె మారి వేలాది ప్రేక్షకులు ఒక గంట సేపు ఎవరితో పోల్చలేని భారత జట్టు కళాత్మక విన్యాసాలను ఆస్వాదించటానికి సహకరించాయి."

భారత జట్టు మే 30న నౌకలో శాన్ ఫ్రాన్సిస్కో కి బయలుదేరి జూన్ 6కి అక్కడికి చేరింది. జూలై 30న జరగబోయే ఒలంపిక్ ప్రారంభ వేడుకల కన్నా మూడు వారాల ముందుగానే వాళ్ళు లాస్ ఏంజెల్స్ కు చేరుకున్నారు. ఆగష్టు 4, 1932న భారత దేశం జపాన్ తో తన తొలి మ్యాచ్ ఆడి 11-1 తో విజయం సాధించింది. చంద్, రూప్ సింగ్, గుర్ మిత్ సింగ్ తలా మూడు గోల్స్ మరియు డిక్కీ కార్ ఒక గోల్ చేశారు. ఆగష్టు 11న జరిగిన ఫైనల్ మ్యాచ్ లో భారత్ ఆతిధ్య జట్టు USA తో ఆడింది. ప్రపంచ రికార్డు విజయం 24-1, తేడాతో గెలిచి, మరొకసారి బంగారు పతకాన్ని కైవసం చేసుకుంది. చంద్ 8 సార్లు, రూప్ సింగ్ 10 సార్లు, గుర్ మిత్ సింగ్ 5 సార్లు, మరియు పిన్నిగర్ ఒక గోల్ చేశారు. నిజానికి, చంద్ అతని సోదరుడు రూప్ తో కలసి భారత్ చేసిన 35 గోల్స్ లో 25 గోల్స్ చేశారు. దీనితో వారిద్దరిని 'హాకీ కవలలు' అనసాగారు.

ఒక లాస్ ఏంజెల్స్ వార్తాపత్రిక రాస్తూ, "తమ 1928 ఒలంపిక్ టైటిల్ ని నిలుపుకోవటానికి, G. D. సోంది లాస్ ఏంజెల్స్ కి తీసుకొచ్చిన భారత జట్టు ఒక తూర్పు తుఫాను వలె ఉంది. యునైటెడ్ స్టేట్స్ కి ప్రాతినిధ్యం వహించిన 11 మంది వారి విజయం క్రింద అణగతొక్కబడ్డారు."

ఆ జట్టు యునైటెడ్ స్టేట్స్ పర్యటనకు వెళ్ళింది. దాదాపు లాస్ ఏంజెల్స్ లో తలపడిన జట్టుతోనే ఆగష్టు 20న వారు యునైటెడ్ స్టేట్స్ XI తో ఒక మ్యాచ్ ఆడారు. సెకండ్ కీపర్ ఆర్థర్ హింద్ ఒక హాఫ్ అంతా ఆడినప్పటికీ జట్టు 20-1 తో గెలిచింది.

ఈ జట్టు న్యూయార్క్ నుండి నౌకలో ప్రయాణం చేసి, ఇంగ్లాండుకి చేరింది.సెప్టెంబర్ 2న ప్రారంభమై, పక్షము రోజుల పాటు అనేక దేశాలలో జరిగిన తొమ్మిది మ్యాచ్ లలో ఆడటానికి వారు ప్రయాణమయ్యారు. హాలండ్, జర్మనీ, జెకోస్లోవేకియా మరియు హంగరీతో వారు నాలుగు అంతర్జాతీయ మ్యాచ్ లు ఆడారు. తమ ఖర్చులకు కొరకు చాలా మ్యాచ్ లు ఆడి, ఆ జట్టు సిలోన్ మరియు భారత్ కు చేరింది. ఆ పర్యటన అంతానికి భారత్ మొత్తం 37 మ్యాచ్ లు ఆడింది. అందులో గెలిచినవి 34, డ్రా అయినవి 2, ఒకటి రద్దుచేయబడింది. 338 భారత గోల్స్ కు గాను చంద్ 133 చేశాడు.

కెప్టెన్సి మరియు 1936 బెర్లిన్ వేసవి ఒలంపిక్స్

1933లో చంద్ సొంత జట్టు అయిన, ది ఝాన్సీ హీరోస్ పోటిలో పాల్గొని బైటన్ కప్ ను గెలుచుకుంది, దానిని అతడు భారత హాకీ టోర్నమెంట్లలో గొప్పదిగా భావించాడు. తరువాత, అతను చెబుతూ, '

ఎవరైనా, మీరు ఆడిన వాటిలో అత్యుత్తమ మ్యాచ్ ఏదని అడిగితే, నేను తడుముకోకుండా 1933లో కలకత్తా కస్టమ్స్ మరియు ఝాన్సీ హీరోస్ మధ్య జరిగిన బైటన్ కప్ ఫైనల్ అని చెబుతాను. అప్పటి కలకత్తా కస్టమ్స్ నైపుణ్యం గల ఆటగాళ్ళను కలిగి ఉంది. వారు షౌకత్ అలీ, అసాద్ అలీ, క్లౌడ్ దీఫ్హాట్స్, సీమన్, మొహసిన్, మరికొందరు. వీరంతా భారత హాకీ మొట్ట మొదటి సభ్యులు. '

నా వైపున ఉన్నది యువకుల జట్టు. నా సోదరుడు రూప్ సింగ్ తో పాటు బొంబాయిలోని ది గ్రేట్ ఇండియన్ పెనిన్సులర్ రైల్వే తరపున ఆడిన ఇస్మాయిల్ తప్ప ఇతర గొప్ప ఆటగాళ్ళు ఎవరు లేరు. అయితే, నా జట్టు చావో, రేవో తేల్చుకోవటానికి సిద్దపడిన జట్టు. ఇది ఒక ఉత్తేజ పూరితమైన అతి గొప్ప మ్యాచ్. కొన్ని అవకాశాల వలన మాకు గెలుపు లభించింది. కస్టమ్స్ చాలా ఒత్తిడితో ఆడారు, మరియు మాకు లభించిన గోలు కూడా వారి చలవే. అకస్మాత్తుగా నేను మిడ్ ఫీల్డ్ నుండి ఇస్మాయిల్ కు సుదీర్ఘమైన పాస్ అందించాను. అతను మైదానంలో దాదాపు సగం దూరం జెస్సీ ఓవెన్స్ వేగంతో పరిగెత్తాడు. కస్టమ్స్ యొక్క లెఫ్ట్ హాఫ్ మరియు గోల్ కీపర్ ల మధ్య అవగాహనా లోపం సంభవించింది. దానిని అదునుగా తీసుకుని ఇస్మాయిల్ బంతిని గోల్ పోస్ట్ వైపు నెట్టి, ఆ మ్యాచ్ లో ఏకైక గోల్ చేశాడు. మేము ఆ విజయానికి ఎంతో గర్వపడ్డాము.'

కోల్ కత్తా లో హీరోస్ లక్ష్మిబిలాస్ కప్ టోర్నమెంట్ కూడా గెలిచారు, అది భారత జట్టుకు మాత్రమే సంబంధించినది. 1935లో బైటన్ కప్ టైటిల్ నిలుపుకోవటంలో సఫలులయ్యారు. కానీ, తర్వాతి సంవత్సరం దానిని కోల్పోయారు.

డిసెంబర్ 1934న IHF కొత్త సంవత్సరంలో జట్టుని న్యూజిలాండ్ పంపాలని నిర్ణయించుకొంది. వెంటనే చంద్ మరియు అతని సోదరుడు ఎంపిక కాబడినారు. మనవదార్ నవాబు ఆడటానికి తిరస్కరించటంతో చంద్ కెప్టెన్ గా నియమింపబడ్డాడు. తరువాత టూర్ లో ఈ జట్టు మొత్తం 48 మ్యాచ్ లను ఆడింది. అందులో 28 న్యూజిలాండ్ పై మిగిలినవి ఇండియా, సిలోన్ మరియు ఆస్ట్రేలియాపై ఆడింది. భారత్ అన్ని మ్యాచ్ లను గెలిచింది. 584 గోల్స్ చేసి, 40 గోల్స్ మాత్రమే ఇచ్చింది. ఈ 48 మ్యాచ్ లలో చంద్ 43 ఆడి, 201 గోల్స్ చేశాడు.

భారత్ తిరిగి వచ్చిన తరువాత, చంద్ తిరిగి బరాక్స్ లో తన కర్తవ్యాన్ని నిర్వహించాడు. డిసెంబర్, 1935లో ఒలంపిక్ జట్టు ఎంపిక కోసం ఇంటర్-ప్రొవిన్షియల్ టోర్నమెంట్ ను నిర్వహించాలని IHF నిశ్చయించుకొంది. దళాన్ని వదిలి వెళ్ళటానికి ఈసారి కూడా చంద్ కు అనుమతి నిరాకరింపబడింది. అయినప్పటికీ, ఎటువంటి లాంచనాలు లేకుండానే జట్టుకు ఎంపిక కాబడినాడు. ఈ తుది జట్టు ఢిల్లీలో సమావేశమై, జూన్ 16న ఢిల్లీ హాకీ XI తో మ్యాచ్ ఆడింది. దురదృష్టవశాత్తు 4-1 తో ఓడిపోయింది. అననుకూలమైన ఈ ప్రారంభము తరువాత ఈ జట్టు ఉపఖండంలో జరిపిన టూర్ విజయవంతమైనది. జూన్ 27న మార్సీల్స్ కి పయనమై వెళ్ళింది. జూలై 10న అక్కడకు చేరి, 3 వ తరగతి కంపార్ట్ మెంట్ లో అసౌకర్యవంతమైన ప్రయాణం చేసి, జూలై 13న బెర్లిన్ చేరింది. జూలై 17న భారత జట్టు తన సన్నాహక మ్యాచ్ జర్మని జట్టు పై ఆడి, 4-1 తో ఓడిపోయింది. అందుకని మేనేజర్ పంకజ్ గుప్తా ఫామ్ లో లేని మిర్జా మసూద్ స్థానాన్ని భర్తీ చేయుటకు అలీ దారాను వెంటనే పంపమని IHF కు వర్తమానం పంపాడు.

ఆగష్టు 5న భారత్ హంగరీతో ఆడిన తన మొదటి మ్యాచ్ లో 4-0 తో విజయం సాధించింది. USA (7-0, చంద్ 2 గోల్స్ చేశాడు) మరియు జపాన్ (9-0, చంద్ 4 గోల్స్ చేశాడు) తో ఆడిన మిగిలిన గ్రూప్ మ్యాచ్ లు కూడా భారత్ నెగ్గింది. ఆగష్టు 10 న అలీ దారా వచ్చేశారు. వారి నాల్గవ మ్యాచ్ ఫ్రాన్సుతో జరిగిన సెమి-ఫైనల్. అందులో వారు 10-0 తో విజయం సాధించారు. చంద్ 4 గోల్స్ చేశాడు. ఈలోపు, జర్మనీ డెన్మార్క్ ను 6-0 తో, ఆఫ్ఘనిస్తాన్ ను 4-1 తో ఓడించింది, మరియు ప్లే-ఆఫ్ మ్యాచ్ లో హాలాండ్ ను 3-0 తో ఓడించింది. దానితో భారత్ మరియు జర్మనీలు ఆగష్టు 15న జరిగిన 1936 బెర్లిన్ ఒలంపిక్ హాకీ ఫైనల్ పోటిలో తలపడ్డాయి.

గతంలో జర్మనీతో ఆడిన మ్యాచ్ లో ఓడిపోయి ఉండటం వాళ్ళ భారత జట్టు ఫైనల్ రోజు ఉదయం పూట చాల ఒత్తిడికి గురైంది. లాకర్ రూంలో పంకజ్ గుప్తా కాంగ్రెస్ త్రివర్ణ పతాకాన్ని తయారుచేశాడు. గౌరవ భావంతో జట్టు వందనం చేసింది, ప్రార్ధన చేసి కవాతు చేస్తూ, మైదానంలోకి వెళ్లారు. మొదటి విరామ సమయంలో భారత్ ఒకటి కన్నా ఎక్కువ గోల్స్ చేయకుండా జర్మన్ జట్టు నిలువరించ కలిగింది. విరామం తరువాత భారత జట్టు ఆల్ అవుట్ దాడి ప్రారంభించి, సునాయాసంగా, జర్మనీపై 8-1 తో గెలిచింది. కాకతాళీయంగా ఆ ఒక్క గోలే భారత్ కు వ్యతిరేకంగా ఒలంపిక్ ఫైనల్ లో చేయబడిన గోల్ అయ్యింది. చంద్ అధికంగా 3 గోల్స్, దారా 2 గోల్స్ మరియు రూప్ సింగ్, తాప్సెల్ మరియు జాఫర్ ఒక్కొక్కటి చొప్పున గోల్స్ చేశారు. ఈ ఆట గురించి ది హిందూ ప్రత్యేక ప్రతినిధి వివరిస్తూ,

సన్నాహక మ్యాచ్ లో జర్మనీ చేతిలో ఓడిపోయిన ఒత్తిడి అందరూ అనుభవించారు. ఎవరూ కూడా సాధారణ స్థాయిలో లేరు. మిగతా ప్రపంచంతో పోలిస్తే, ఇంతటి ఉన్నత ప్రమాణాలు కల మ్యాచ్ ఆడిన భారత హాకీ జట్టును ఇంతవరకు నేను చూడలేదు మ్యాచ్ లో పూర్తి స్థాయి దాడి జరిగింది. మ్యాచ్ యొక్క ఫలితం ఎలా ఉండబోతోంది అనే ఒత్తిడి ఆటగాళ్ళపై పనిచేసి దేశ గౌరవ భావనలకు సంబంధించిన భారమంతా, వారి భుజాలపై ఉందనుకొని, ఉత్తేజితులయ్యారు.

ఈ ఆట వేగవంతమైన గమనంతో, ఉత్తేజపూరిత సంఘటనలతో జరిగింది. జర్మన్లు అండర్ కట్ మరియు బంతి పైకెత్తి ఆడేసరికి దానికి ప్రతిగా భారత జట్టు తెలివైన హాఫ్-వాలి తోటి అద్భుతమైన లాంగ్ షార్ట్స్ తోటి బదులిచ్చారు. దారా రెండుసార్లు స్కోరు చేయటానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ, ఆఫ్ సైడ్ గా ప్రకటించబడ్డాడు. ధ్యాన్ చంద్ మేకులు గల బూట్లు మరియు మేజోళ్ళు వాడకుండా నిరాకరింపబడి, ఉత్త కాళ్ళతో ఆడి రెండవ అర్ధభాగంలో చాల వేగంగా అడగలిగాడు.

బలమైన జర్మన్ దాడుల నుండి అలెన్ మరియు తాప్సెల్ లు తెలివిగా రక్షించారు. జర్మనీకి చెందిన వెస్ చేసిన గోల్ ఈ టోర్నమెంట్ మొత్తంలో భారత్ కు వ్యతిరేకంగా నమోదైన ఏకైక గోల్. భారత్ జట్టు మొత్తం అద్భుతమైన ప్రదర్శన కనబరచింది. ధ్యాన్ చంద్ మరియు దారా లు తమ అద్భుతమైన కలయిక ద్వారా మెచ్చుకోబడ్డారు. తాప్సెల్ తన నమ్మిక ద్వారా జాఫర్ అప్పటికప్పుడు మెరుపు వేగంతో మెచ్చుకోబడ్డారు.

ఈ ఫైనల్ 1936 ఒలంపిక్స్, ఒలంపియాలో ప్రదర్శింపబడిన చిత్రం లెని రిఫెన్ స్టాల్ నందు చూపబడింది. మొత్తం 3 ఒలంపిక్ టోర్నమెంట్ లలో చంద్ ఆడిన 12 మ్యాచ్ లలో 33 గోల్స్ చేశాడు.

తూర్పు ఆఫ్రికా పర్యటన మరియు ఫైనల్ టోర్నమెంట్లు

బెర్లిన్ నుండి తిరిగి వచ్చిన తర్వాత, చంద్ అతని దళములో చేరాడు. 1936 మరియు యుద్ధం ప్రారంభమైన 1939 మధ్య ఆటను ఎక్కువగా సైన్య హాకీ జట్టుకే పరిమితమైయాడు. కేవలం ఒక్కసారి బైటన్ కప్ లో పాల్గొనటానికి 1937 లో కోల్ కత్తా వెళ్ళాడు. బైటన్ కప్ తరువాత నాలుగు నెలలపాటు, చంద్ పచ్మారి లోని సైనిక శిబిరంలో మిలిటరీ తరగతులకు హాజరైనాడు. తరువాత, అతను లెఫ్టినెంట్ గా పదోన్నతి పొందాడు.

యుద్ద పరిసమాప్తి సమయంలో చంద్ సైనిక హాకీ జట్టుతో యుద్ధ భూములు మణిపూర్, బర్మా, మరియు తూర్పు ప్రాంతాలు మరియు సిలోన్ లలో పర్యటించాడు. 1945లో యుద్ధం ముగిసిన తర్వాత, చంద్ భారత హాకీ జట్టుకు యువరక్తం అవసరమని భావించాడు. 1947 లో ఆసియా స్పోర్ట్స్ అసోసియేషన్ (ASA) తూర్పు ఆఫ్రికావారు తమతో వరుస పోటీలలో పాల్గొనటానికి ఒక జట్టును పంపమని IHF ను కోరారు. చంద్ తప్పకుండా జట్టులో ఉండాలని ఒక అసాధారణ కోరికను ASA కోరింది. మరొకసారి చంద్ కెప్టెన్ గా ఎంపిక కాబడినాడు.

జట్టు నవంబర్ 23, 1947న బొంబాయిలో సమావేశమై బొంబాయి జట్టుతో ఒక మ్యాచ్ ఆడింది. వారు 2-1 తో ఓడిపోయారు. బొంబాయి జట్టు ఒక ఒలంపిక్ జట్టును కూడా ఓడించింది అన్న విషయం గుర్తున్నప్పటికీ, ఎక్కువ బాధపడకుండా డిసెంబర్ 6న తూర్పు ఆఫ్రికాకు నౌకలో ప్రయాణమైయ్యారు. ఆ జట్టు డిసెంబర్ 15న మొంబసా చేరి బ్రిటిష్ తూర్పు ఆఫ్రికాతో 28 మ్యాచ్ లు ఆడి అన్నింటినీ గెలిచింది. చంద్ కు 40 సంవత్సరాల వయస్సు వచ్చినప్పటికీ, 22 మ్యాచ్ లలో 61 గోల్స్ చేయడంలో సఫలీకృతుడైనాడు.

తూర్పు ఆఫ్రికా నుండి 1948 మొదట్లో తిరిగి వచ్చినప్పటి నుంచి, తను క్రమంగా హాకీ ఆటతో అనుబంధాన్ని తగ్గించుకోవాలనుకున్నాడు. రెస్ట్ ఆఫ్ ఇండియాకు నాయకుడిగా ఉంటూ, రాష్ట్ర జట్లపై ప్రదర్శనా పోటీలు ఆడాడు. 1948 ఒలంపిక్ జట్టు చంద్ జట్టును 2-1 తో ఓడించింది. అయినప్పటికీ, చంద్ ఆ ఆటలో వారి వైపు ఏకైక గోల్ చేశాడు. చంద్ చివరి మ్యాచ్, రెస్ట్ ఆఫ్ ఇండియాకి నాయకుడిగా బెంగాల్ తో జరిగింది. ఆ మ్యాచ్ డ్రా గా ముగిసింది. తరువాత బెంగాల్ హాకీ సమాఖ్య, భారత్ హాకీకి చంద్ చేసిన సేవకు గౌరవంగా ప్రజా సభను ఏర్పాటు చేసింది.

చివరి రోజులు

1956లో 51 వ సంవత్సరాల వయస్సులో, అతను సైన్యంలో మేజర్ హోదాలో పదవి విరమణ చేశాడు. ఆ సంవత్సరంలోనే భారత ప్రభుత్వము అతనిని పద్మ భూషణ్ (భారత దేశం లో 3 వ గొప్ప పౌర పురస్కారం) తో సత్కరించింది. ఈ రోజు వరకు పద్మ భూషణ్ ను పొందిన ఏకైక హాకీ ఆటగాడిగా అతను మిగిలిపోయాడు.

పదవీ విరమణ తరువాత, అతను మౌంట్ ఆబు, రాజస్థాన్ లో శిక్షణ శిబిరాలలో శిక్షణ ఇచ్చే వాడు. తరువాత, అతను నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ స్పోర్ట్స్, పాటియాలాలో చీఫ్ హాకీ కోచ్ గా వ్యవహరించారు, చాలా సంవత్సరాలు ఆ పదవిలో ఉన్నారు. చంద్ అతని చివరి రోజులను స్వగ్రామం ఝాన్సీలో గడిపాడు.

ధ్యాన్ చంద్ డిసెంబర్ 3, 1979 న ఢిల్లీలోని ఆల్ ఇండియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్ నందు మరణించాడు. కొన్ని చిన్న చిన్న అవాంతరాలు తొలగించబడి, అతని దహనక్రియలు అతని స్వగ్రామములోని ఝాన్సీ హీరోస్ మైదానమునందు జరపబడినవి. అతని దళము, పంజాబ్ దళము అతనికి మిలిటరీ గౌరవాలు అన్నింటినీ సమర్పించింది.

వారసత్వం

ఇప్పటికి కూడా ధ్యాన్ చంద్ భారత మరియు ప్రపంచ హాకీలో ఒక ధృవ తారగా వెలుగొందుతూనే ఉన్నాడు. అతని దిగ్భ్రమ పరచే నైపుణ్యాలు, కట్టు కథలుగా, కథలుకథలుగా కీర్తించబడ్డాయి. ఈ వాస్తవం చుట్టూ తిరిగే ఇతిహాసకులు సింగ్ కు బంతిని డ్రిబ్లింగ్ ఫై నియంత్రణ చేయటంలో మాయామంత్రాల ఉన్నాయని అంటారు.ఆగష్టు 29, చంద్ జన్మదినాన్ని భారత్ లో జాతీయ క్రీడా దినోత్సవంగా జరుపుకుంటున్నారు. ఆ రోజున క్రీడా సంబంధ అవార్డులు రాజీవ్ గాంధీ ఖేల్ రత్న, అర్జున అవార్డు మరియు ద్రోణాచార్య అవార్డులను రాష్ట్రపతి రాష్ట్రపతి భవన్ నందు అందిస్తాడు.

క్రీడలలో భారత్ లోనే ఉన్నతమైన జీవిత సాఫల్య పురస్కారం ధ్యాన్ చంద్ అవార్డును 2002 నుండి ప్రతి సంవత్సరం క్రీడలలో అద్భుతంగా రాణించి మరియు విరమణ అనంతరం కూడా క్రీడలపై తమవంతు కృషి చేసిన వారికి ఇస్తున్నారు. ఎక్కువ అంతర్జాతీయ గోల్స్, అనగా 1000 కంటే ఎక్కువ చేసిన ఆటగాడిగా రికార్డును ధ్యాన్ చంద్ ఇప్పటికీ కలిగి ఉన్నాడు.

మూలం: వికీపిడియా